Atobius po si conosciri mellus fueddendi sa Limba

Tenni allutu su foghiteddu e de du fai bessiri unu fogaroni – Sa chistioni de meras fueddus sardus chi beninti strupiausu – sa fregula sarda, pasta fatta in domu in sa xifedda cun s’abilirari de is manus de is feminas, diventat la fregola chi, in italianu, est atera cosa

FalòSu bintitresi de friargiu si seusu torraus agattai in su Circulu po mantenni sa promittencia chi esteusu fattu in su primu atobiu de gennarxu a si ingeniai a tenni allutu su foghiteddu e de du fai bessiri unu fogaroni. Est istettiu unu bellu spantu su biri ca custa borta fustusu meras de prusu e tottusu disigiosusu de pigai sa paraula po contai fattusu e historias noas e antigas calincunu nu ari accurtu a fueddai, aressi po sa borta chi benniri, speraus di essi sempri de prusu e deu seu de du crei giai chi is feminas de su circulu fainti manera de si ingustai preparendi po custasa occasionis drucitteddus sardus chi beni si accumpangianta cun sa “Ichnusa”, vernaccia e cannonau, … e tottu aggiurara.

S’arrexionara

Dominicu Corongiu ari arregordau, comenti fenta a cussus tempus, a dexi annus, ancora pipieddu, dianta
acordau, mandau a fai su pastoreddu e di furiara atturau troppu pagu poita non donanta a papai in gracia de Deus; desti serbiu po tottu sa vira, no di ari boffiu sci prusu de merisi e a sempri traballau in propriu.
Battista Saju, sa contau de su babbu suu, ca su primu tentativu de migranti da fattu andendisindi in Australia a coltivai tabaccu. Fu partiu a solu e candu esti torrau po ndi pigai sa familia, dusu fura partusu troppu attesu e dus era pigausu sa timoria manna: de non torrare a biere prusu sa Sardinia; tandu po mesu de unu compaesanu chi si agatara giai in terra biellesa ianta decidiu de si ndi enni a inoghe.
Gianni Lai, Zelinu Puxeddu, Antonellu Siddi e atrus anti tocau meras argumentus chi eusu a biri de allonghiai de prusu e mellus a unu a unu s’orta chi enniri: anti chistionau de is Leges de sas chiudendas, funti stetias sa ruina de sa Sardinia chi po milla e milla e prus annus fit sempri considerada sa terra de sa colletivirari.
Anti nomenau s’arau de lina, i misuras antigas: s’imburu, sa mesura, sa quarra, su moju e no de tottus si seusu arregordausu a cantu currispundenta cun i misuras di oi.
Pieru Pinna ari pesau sa chistioni de meras fueddus sardus chi beninti strupiausu in Sardinia puru, castiai sa fregua o fregula, chi propriu boreisi; chi anti fattu diventai “la fregola”.
Du fainti in i giornalis sardus, in televisioni, in sa publicirari e su chi esti peus puru, finzas in is cunfezionis de is pastificius chi bendinti fregula.
Calincunu fit deppi spiegai comenti funti arrinescius a imbustai “la fregola” dopu chi ligginti a sa pagina 742 su “Zingarelli 2005”: “Fregola, da fregare perchè i pesci al tempo di deporre le uova si fregano sui sassi.
1)stato di ecitazione che si verifica negli animali all’epoca della riproduzione; bramosia sessuale negli esseri umani

Non sciu chi tottu custa cosa si poriri incasai cun su sughettu de cocciua, comenti esti scrittu in i bustas de “Fregola sarda”.
Su risultau esti ca struppiausu su sardu e feusu a biri ca no cumprendeusu mancu s’italianu.
Babbu iaressi fattu mellus a mandai a scola su burricheddu, si narara una borta.
Si propriu si oliri agattai una similitudini assumancus in sa forma sempri in sa pagina 742 di esti su fueddu “Fregolo“, “l’insieme delle uova dei pesci“. Poriressi puru chi sa paraula fregula sia nascia ca s’assimbilara castiendida.
Sa pasta fatta in domu in sa xifedda cun s’abilirari de is manus de is feminas sardas si narara fregua o fregula chi propriu boreisi.

A si biri cun saluri.

Pieru Pinna


Nelle immagini: Falò di Gadoni, “prendas de ierru”, realizzate da Antolella Serra, per gentile concessione di “Paradisola”
http://www.paradisola.it/foto-sardegna/cat.asp?iCat=279

Falò

Falò

Falò

1 commento

  1. Mi seu permitiu de trasformai su scrittu de osatrusu in su dialetu de Scalepranu, solu po vai connosci sa differenza de certus fueddusu nostrusu cun cussusu De osatrusu.
    In s’antigu si naràda (bosatrusu e nosatrusu) col tempo trasformau in nosu e osatrusu

    Atobius po si connosciri mellusu fueddendi sa Lingua

    Tenni allutu su foghixeddu e de ddu fai bessiri unu fogadoni – Sa chistioni de medasa fueddusu sardusu chi beninti strupiausu – sa “fregula sarda”, pasta fatta in domu in sa xuvedda cun s’abilidadi de is manusu de is feminasa, diventada “la fregola” chi, in italianu, est atera cosa

    Su bintitresi de friaxu si seusu torraus agattai in su Circulu po mantenni sa promissa chi eusu fattu in su primu atobiu de gennaxu a si ingeniai a tenni allutu su foghixeddu e de ddu fai bessiri unu fogadoni. Est istettiu unu bellu spantu su biri ca custa borta fustisi medas de prusu e tottusu disigiosusu de pigai su fueddu po contai fattusu e historias noasa e antigasa calincunu no adi accutu a fueddai, adessi po sa ota chi bennidi, sperausu di essi sempri de prusu e deu seu de ddu crei giai chi is feminasa de su circulu fainti manera de si ingustai preparendi po custasa occasionis drucixeddus sardusu chi beni si accumpangianta cun sa “Ichnusa”, vernaccia e cannonau, … e tottu aggiudada in sa custioni a tenne sa genti alligria.

    unu caru saludu de Efisiu Carta

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.