Parlare, leggere e scrivere in sardo a Biella… ‘a pigai su friscu’

Martedì 30 giugno, ore 21, s’atobiu, incontro mensile a Su Nuraghe – laboratorio linguistico coordinato da Biagio Picciau e Gavino Pecorini per parlare, leggere e scrivere in sardo. Ogni ultimo martedì del mese, a Biella, nelle sale del Circolo Culturale Sardo, in via Galileo Galilei, 11 – libera partecipazione.

Pozzomaggiore (SS), Anime purganti in S. Croce - Babbu mannu, chiesa XII sec.Arribada s’istadi cenamus scuriga e no scurigat e apustixena pigamus is cadireddas bascias e tutus si setzemus foras de su portali a pigai su friscu. In totu is portalis de su bixinau ci fiant custus arrollius de genti bessia a pigai su friscu. Po nosu piciocheddus fiat una bella cosa poita si pinnigamus a pari, de totu su bixinau, po giogai. In su mentris chi is mannus chacharranta is femineddas giogant a tadatzeddu, a pria e calencuna borta a mamacua, e nosu omineddus si spassiamus stratallendi, cun is cannas, is sturrundeddus impiciaus a cassai su zinzulu chi sboligiat in giru a is luxis, opuru giogamus a lunemonti o cuaddus fortis. Candu femus arroscius o cantzaus andamus nosu puru a intendi is chistionis de is mannus. Tziu Allicu fiat cussu chi contat is contixeddus de forredda chi a nosu si praxiant meda mancai is prus de is bortas fiant contus de “is animas” chi a nosu,perou, si fiant timi. Una di hat contau custu contixeddu.

Su ballu de is mortus
“Una dì, un’omini si fiat istentau in monti prus de su tanti e candu si fiat postu in caminu po furriai a domu, fiat giai scurighendi. Candu fiat lompiu a pranu, sa noti fiat incaminada beni, mancu mali ca fiat luna prena e su lugori ddi permitiat de caminai seguru in sa ia. Lompiu a tretu de una cresiedda antiga chi s’agatat in su satu, a pagu tretu de sa bidda, fiat abarrau ispantau in su biri ca sa cresiedda fiat prena de luxi e, de fronti a issa, ddui fiat una cedda de ominis e feminas baddendi e spassiendisì.
S’omini, chi no cumprendiat su chi fiat sutzedendi, si fiat acostau, sei sei, a su ballu tundu, circhendi de connosci chini fiat cussa genti chi fiat baddendi.
Ma, prus castiada e prus pagu conosciat is facis de is baddarinus. “No podit essi chi no ddi conosciat manc’unu” iat pentzau s’omini acostendisì prus acanta po castiai mellus. Castienddi de prus de acanta, s’omini iat biu ca, in mesu de totu cussa genti, duii fiat sa filla cosa sua.
“Comenti podit essi custa cosa”, iat penzau s’omini, “custu depit essi su ballu de is mortus”! Po si ndi assigurai, s’omini, sentz’e fai biri nudda, si fiat acostau, cua cua, a sa genti chi fiat baddendi e, pigada s’arresoja, comenti sa filla ddi fiat passada accanta, ndi dd’iat segau un’arrogheddu de arroba de s’oru de sa gunnedda. Sa filla, chi no si ndi fiat sapìa de nudda, iat sighiu a baddai cun is atrus e s’omini fiat furriau a domu sua.
Lompiu a domu sua s’omini iat nau a sa mulleri: “faimì biri su bistiri bonu de filla tua!” e sa mulleri, oberta sa cascia, nd’iat bogau sa gunnedda, de sa cali, perou, nd’ammancàt un’arrogheddu.
Biendi chi a sa gunnedda ammancàt s’arrogheddu chi issu nd’iat segau, s’omini iat nau a sa mulleri: “filla tua est acanta de si morri”, e dd’iat contau su chi fiat sutzediu.
S’incras a mengianu a sa filla ddi fit beniu dolor’e costau e morta si fudi!”.

Su contu fiat acabau e fiat s’ora de andai a si corcai e is mannus, prima de pinnicai is cadireddas, circanta de si mandai a si corcai ma nosu trastigiamus, po sind’andai totus impari, poita timemus de intrai in domu a iscuriu.

Brai Piciau


Su contixeddu est pigau de “Ajò a Fueddai”. “Paristorias de sa Sardinnia: is animas”, de Brunu Orrù. Sinnia 2015

Pozzomaggiore (SS), “Anime purganti” in “S. Croce – Babbu mannu”, chiesa XII sec.

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.