Identitade, raighinas fortes chi affundat in s’antigoriu

premiazione
Su Nuraghe dedica alla Città di Biella il Premio Maria Carta

Homines e feminas, mannos e minores,
Unu saludu mannu a tottu bois chi sezzis innoghe pro ammentare a Maria Carta.
Ringraziamos su Comitadu de sa “Fondazione” chi nos hat seberadu e invitadu, sas Autoridades e sos Silighesos chi nos rezzini in custa bella piatta cun sa cara galana de Maria chi nos sighidi cun sos ojos suos.
In s’ammentu de su numene sou nos hazzis jamadu, ca, paris cun bois, Sardos de Sardigna, chircamos de arrimunire e conservare s’dentidade, a tesu dae innoghe, in cussa terra biellesa in ue che semus feltidos, in chirca de tribagliu.
Cando su Circulu Sardu de Biella faeddada de identidate, narada de flores e fructos novos chi florint e creschent dae una pianta antiga, allevada in Continente dae sos Sotzios. A tottu sos Sotzios de Su Nuraghe andat su premiu chi rezzimos.
Sas raighinas fortes chi affundat in s’antigoriu rezzene un’arvure manna.
Manna est sa pianta de s’identidade sarda cun ramos fortes e frueddas novas chi brottant dae pes. Homines e feminas, in Sardigna o peri su mundu hant semenadu e fattu connoschere su mezzus de sa terra nostra. Gai hat fattu Maria Carta cun sa oghe sua.
Gai hant fattu atteros meda primma de nois. E s’istoria nos narat custa cosas.
Nos narat de Sant’Usebiu de Casteddu, Partonu de su Piemonte, chi 1655 annos como, in su IV seculu, est istadu mandadu a faghere su Piscamu de Vercelli pro cristianizzare sa zente alpina. Paris cun Sanctu Luciferu, Piscamu de Casteddu e Sant’Atanasiu, Piscamu de Alessandria, hant difesu sa divinidade de Jesus, paghende cun persecuziones, cun sa galera e cun s’esiliu.
In Piemonte, s’evangelizzazione de su sardu Usebiu est istada fatta in numene de Santa Maria, Deipara, mama de Deus. A Casteddu, a Crea e a Oropa Santa Maria est sempre istada et est venerada comente Deipara, mama de Deus.
Finzas in tempos rezzentes, sa Sardigna hat dadu tottu a s’Italia e in s’identidate italiana, medas cosas faeddana sardu. Su Rennu sardu est diventadu Rennu italianu 150 annos faghet. Hamos dadu fundamentu giuridicu, numene e istituziones sardas a s’Italia. Cun s’immigrazione interna, paris cun ateros italianos, hamos dadu trabagliu suore e vida pro nde faghere essire s’Italia dae sos dannos de s’ultima guerra.
Onoramos a Franziscu Cossiga, fizzu de custa idda de Feminas e Homines mannos, unu de sos tres sardos chi sa Sardigna hat dadu a s’Italia comente Presidente, paris cun Antoni Segni e Zuseppe Saragattu.
Ma, torrende a nois, ancora a sas dies de oe, Biella impreada insignas sardas pro sas festas suas. Gai, duminiga chi benit, su 29 de Austu, s’antiga “Mazza civica” de sa zittade hat a essere jutta cun guantos bincos in s’inghiriu mannu de su Santuariu de Nostra Segnora de Oropa.
In sas tres caras de sa «mazzocca» araldica bi sunt tres figuras cun tres iscrittas: in d’una s’istemma de sa zittade e s’iscritta “Bugella Felix”; in s’attera, N.S. de Oropa cun sas perulas “Deipara Protege”; in sa terza s’stemma de su Regnu Sardu paris cun sas peraulas “Rege Sardiniae Imperante”.
S’identidade est semper unu fructu nou, semper “in divenire”.
Su Biellesu, paris cun paga attera zente, tenet sa virtude e s’intelligentzia de leare sas messuz cosas furisteras, faghindelas diventare cosas de sa tradizione insoro.
Custu est beru pro tottu, balet pro issos e balet puru pro sos Sardos, est, si narat, unu “modellu universale”. S’identidade est, in pagas peraulas, sa “risultante di contributi diversi”…
No ispantet, tando, si in tottu su Piemonte, in sas festas tradizionales pius sentidas e partecipadas, no tevent macare mai “le acciughe in salsa verde”, comente a Giaglione in su mese de ennarzu pro Santu Pizzente, o duminiga chi benit a Barbania, ambas biddas in provincia de Turinu e chi in su mezzus mandigu tradizionale biellesu sas azzuas sient s’ingrediente principale de sa “bagna caöda”.
A Borgo d’Ale, in Piemonte, pagu tempus faghet hant dadu sa “Denominazione Geografica” a sa produzione de su “kiwi” neozelandeu, gai comente Biella est sa sesta provincia italiana pro sa mezzus produzione de risu; sa matessi capitat a su risu aristanesu.
A Biella, zittade connotta in tottu su mundu comente “capitale della lana”, no si trabagliada su pilu de sas 18.000 breveghes chi bi pasculant. Si trabagliant “le fibre nobili”, su cachemire particolarmente.
Paris cun sa Camera de Commerciu de Nugoro semus faghinde unu progettu pro azzuare su trabagliu sardu e biellesu, pro valorizzare “le lane auctotone”, sa lana de tres miliones de breveghes sardas, sa lana biellesa e de sas 90.000 breveghes de sa provincia de Isernia.
Custa capazidade de su populu biellesu de azzettare sas cosas anzenas e de las faghere diventare cosas insoro, nos portat a cherrere dedicare su premiu chi rezzimos comente Sardos a sa Provincia a e a sa zittade de Biella.
Senza s’azzudu de custos frades nostros, de sa Regione Piemontesa, de sa Provincia e de su Comune de Biella, pagu fit istadu su filu pro tessere…
Pro custu, hamos invitadu su Sindigu nostru, su professor Dinu Gentile a essere ufficialmente paris cun nois in custu momentu diciosu.
Su Dott. Juanne Cilloco, sardu de secunda generazione nos leggede como sas pearulas chi nos hat mandadu su Cappallanu nostru Don Ferdinandu Gallu de Zaramonte.
Sa peraula a su professor Robertu Perinu, issu puru sardu de secunda generazione, sotziu fondatore de su Circulu Sardu de Biella, chi nos faeddada de sa “boghe fenomenale“.

Battista Saju

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.