«Atobiu», incontro a Su Nuraghe in «Limba», la lingua materna

Fra' Nassiu
Fra' Nassiu.

Martedì 28 gennaio, alle ore 21, riprendono “Mannigos de Memoria”, appuntamenti mensili in lingua sarda al Circolo Su Nuraghe di Biella – Ingresso libero

Martedì 26 novembre, ultimo martedì del mese, ci siamo ritrovati al Circolo per il programmato incontro mensile di “Mannigos de memoria”. Presenti un discreto numero di Soci, Biagio Picciau ci ha intrattenuto con dei raccontini sulla vita del Santo fra’ Ignazio da Laconi tramandatigli dal nonno.
Fra’ Ignazio era il “Para circanti” , il padre questuante del Convento dei Cappuccini, sito nei pressi del Buon Cammino di Cagliari. Era un fraticello umile e instancabile nel suo peregrinare per Cagliari e nei paesi del circondario, che raggiungeva a piedi, per raccogliere, nella sua capiente “bertula”, le elemosine per il sostentamento di tutto il Convento.
I presenti hanno seguito con attenzione, intervenendo quando non capivano qualche parola e chiedendo magari la relativa parola in logudorese, innescando così il confronto e la discussione.
Il testo era in campidanese e ognuno ha potuto verificare che anche in quella variante sono molte le differenze che possono esistere tra paese e paese sia nella fonetica sia per l’uso di una parola diversa per un medesimo oggetto.
Alla fine, la discussione si è protratta a lungo e ci siamo aggiornati al prossimo anno poiché l’ultimo martedì di dicembre è la sera di S. Silvestro e, quella precedente, il 24, vigilia di Natale. Ci auguriamo che questi “atobius” siano frequentati sempre di più nell’interesse e per la salvaguardia della nostra bella lingua.

Boicheddu Maxia

Fra’ Nassi de Lacuni

Femus in su meseladamini e aiaiu mi narat: “Crasi passat Fra’ Nicolau po su mustu. Apu aprontau una damizana de mustu in magasinu, e si deu non ci seu pensanci tui a ddi preni is bandonis”. Chistionendi chistionendi de is paras chi andanta in giru a boddiri po su gunventu s’hat contau de candu cussa faina dda fiat fra’ Nassiu. Issu, unu parixeddu chi fiat nativu de Lacuni, fiat famau po essiri un’omini de Deus e de issu ascurtau e medas narànt ca iat fatu miraculus e nemus ddu lassat andai a bertula isbuia. E s’iat contau custus contixeddus:
«Una dì si fiant presentaus a su gunventu, chi po si bivi, a prus de is limusinas bendiant sa cosa chi ddus arregalanta e chi non ddis serbiat, dus o tre lacunesus po ddu pregai, de parti de una sorri chi si depiat coiai a pressi, si tenessit unu sciallu de seda po s’ocasioni. “Bandat beni” ddis narat fra Nassiu; “Torrai prus a tradu e eis agatai sa cosa pronta” E aici ant fatu is lacunesus. Torraus a gunventu, fra Nassiu fiat aspetendiddus ma inveci de su sciallu ddis presentat unu pacu de candelas de cera. “It’est custa cosa, fra Nassiu? Candelas de cera? Ma nosu non dd’eus fueddau de candela de cera! Nosu dd’eus nau unu sciallu e…” “Teneis arrexoni, fradis mius, ma ponei menti a mei: portaiddi is candelas po immoi; eis a biri ca non mi seu sballiau”.
Is lacunesus si castiaìant a pari incantaus e non iscienta it’arrespundi, cument’e chi ndi fessint arrutus de s’airi. “Custus santus funt curiosus!” si naraìant a pari: “Candelas de cera! Nd’at a fai cosa meda de is candelas de cera sa sposa! E nosu, bella figura c’eus a fai!….”. Ditzidint de partiri e arrìbant a Lacuni a su scurigadroxu; apena aintru de bidda intendit toched’un’agonia. “E chi’adessi su mortu” si domandat fendisì sa cruxi; poi unu ddi fait: “Gei chi depeus passai anat’e sa domu de fra Nassiu is candelas ci ddas portaus a domu sua”. E aici faint. Andaus a domu de sa sposa, tocant, intrant….e abarrant comenti istatuas: sa famillia fiat totu in prantu e sa sposa in pomentu, peis a s”enna, morta de pag’ora».
Un’atra borta fiat beniu a pari chi in gunventu non teniant prus pani; ita fait fra’ Nassiu, tzerriat a fra’ Badori s’atuant sa bertula e s’incrarant a is mraxinis de Boncaminu pagu atesu de gunventu. Innì fra’ Nassiu cumentzat a ghetai a sa bertula perda e teluaciu cunsillendi a fra’ Badori de fai aici issu puru. Fra’ Badori ddu castiat incantau, a buca aberta, ma connoscendi is trassas de santidadi de fra’ Nassiu, issu puru si ponit a ghetai arrogus de matoni e perda a sa bertula, e manu manu chi ghetàt s’acatat chi perda e teluaciu si furriant subitu in pani bellu callenti. Su fatu stadi chi s’inci fiant torraus a gunventu cun is bertula fumia fumia prenas de pani callenti.
Unu merì, su Provinciali chi si narat Rinaldi e chi fiat unu teolugu famau, fiat de ora e oras scimingendisì sa conca, in mesu de is librus, sentza de podi agatai su chi circat a propositu de calencuna cosa chi fiat iscriendi. In su mentris arribat fra’ Nassiu chi fiat unu para legu e chi non isciedat ne ligi ne iscriri. Biendiddu aici totu atrupelliau, ddi domandat: “Si mi permitit sa domanda, ita tenit, sa paternidadi, tanti infastidia?” “Tengu abisongiu de unu argumentu; seu circhendiddu de oras e oras e non dd’agatu in nisciunu libru”. “Si mi permitit, sa paternidadi, aspetit, ecu, castidi innoi….” e aici narendi, aberit unu libru pigau de su muntoni, giustu a sa pagina aundi ci fiat propriu su chi disigiat su Provinciali, su cali ndi fiat abarrau incantau a buca aberta.
Un’atru merì, fra’ Nassiu fiat calendindi de Boncaminu abellu abellu. Fiat totu sa dì caminendi e fiat cansau, cun sa bertula prena de limusinas. Una truma de bazariotus chi fiant gioghendi pru a basciu, apenas dd’ant biu spuntendi di atesu, cumbinant subitu dde di fai una brulla. Unu si crocat in terra fendisì a mortu e is atrus s’atristant, strexendusì is ogus de su prantu. Currint a atobiai a fra’ Nassiu: “Fra Nassiu, bengat, po caridadi, ca nc’est unu cumpangiu nostru chi est arrutu mortu” e prangint. “Fillus mius” dd’is narat “passientzia, deu no si potzu donai nisciunu agiudu; si est mortu abarrit mortu, sinnali ca sa voluntadi de Deus est aici; tzerriai genti e fainceddu portai a domu”; e nendi aici ddus lassat e sighit a andai. Candu faint po ndi strantaxai su mortu, in mesu de is brullas, ma axiu teniant, su mortu no si movit, fiat mortu de veras. Immaginaisì s’assichidu, su prantu, is itzerrius. Currint subitu avatu de fra’ Nassiu, prangendi a curruxinu: Fra’ Nassiu, bengat, currat, po amori ‘e Deus! Su cumpangiu nostru est mortu de veras, non est prus una brulla! Currat, fra’ Nassiu, po caridadi.
“Sa crupa est de bosaterus, ca dd’eis fatu morri amarolla send’essi sanu! De custas brullas non ndi fatzais mai… Ma immoi baxi, chest arresuscitau de siguru”. Torrant e dd’agatan setziu in sa muredda, allirgu e prexau.

Brai Piciau

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.