Incontro/Atobiu a Su Nuraghe: totus impari arrexionendi in sardu

Martedì 27 marzo, ore 21 – incontri mensili in Lingua sarda al Circolo Su Nuraghe di Biella parlando la lingua materna – “Logudoresus, campidanesus, iglesientis, mancai ogni unu apara chistionau su sardu de bidda sua si seusu cumprendiusu a pai“.

Traccas
Traccas, processione di Sant'Efisio in abiti tradizionali.

Atobiu de friarxu 2012 – Un’arrexionara arrica, de argumentus trataus e de personas chi si aciunginti. Saluraus cun prexeri e di si ‘onaus su “benibennius” a Baingiu, Figoni, e a Pietru Mura de Osilo, chi nanta “brullendi” seus bennius a rinforzai is logudoresus po nu essi prus pagus de is campidanesus, arrispundeus custu est su logu giustu po fuedhai su sardu, totu su sardu chi si fuedhara in Sardigna. Su presidenti Battista Saju si chistionara de sa mostra de fotografias “Un secolo di sardi a Biella” chi contara de s’emigrazioni sarda a su Piemonti e de s’emigrazioni piemontesa in Sardigna, cun s’agiuru de meras fotografias contara sa storia de Sarbarori Mighela, partiu de Biddanoa Strisaili a iniziu Noixentus e arribau a Biella. Sarbarori Mighela fura omini ingeniosu e fiduciosu in su progressu, ari abertu in su centru de sa citari una butega de binus sardus e in pagus annus dari fata diventai su bar prusu de lussu de Biella; est passau a sa storia biellesa po essi stetiu tra is primus cuatru o cincu in su mundu a si atrezai de sa machina “apena inventara in Italia” po fai su cafei espresso. Su bar fura frequentau de sa genti arrica, de industrialis, de studiosus e artistas, intrai a su bar Mighela po si assaborai “un vernaccino sardo” non fura a sa portara de totus. Custus funti is acinus fatus de su presidenti, po chini est curiosu e nd’i boliri sciri de prusu s’est publicau su catalugu de sa mostra cun fotografias mera bellas, curato da Battista Saiu Pinna. Informazionis a su Circulu sardu de Biella “Su Nuraghe”.
Pieru Pinna ari portau su libru de Paolo Amat di San Filippo “Glossario Di Castello“, arriciu in donu de Paolo Amat etotu candu est benniu a Biella po su cunvegnu fatu in su Circulu nostu intitulau “Sa LImba Sarda deris et oe”. Su libru d’apu agatau istrutivu e spiritosu (comenti narara s’autori puru) e apu pensau de du portai a s’arrexionara nosta siguru de fai prexeri a is atrus puru. Comenti narara su titulu su libru est scritu in campidanesu ma cun su linguagiu de su rioni de castellu, po si cumprendi, sa manera de chistionai de is sennoris casteddaius chi fura diversu de su chi impreara su populedu. Su libru est praxiu poita est arrichiu de meras maneras de nai “frasi spinte“, narara s’autori, ma funti cussas maneras de nai usaras de totus is personas cun unu pagu de ispiritu candu si est in mesu de genti chi si tenniri cunfianza e chi si agatanta in is “mutetus campidanesus” candu is pipius no funti presentis. Su libereddu ari contribuiu a alirgai sa serara poita di eusu aciuntu is chi scieusu nosu puru,depu nai ca mancai s’umprusu funta in campidanesu cussus alirgus dus anti cumprendius totus.
Pietru Mura e Baingiu Figoni anti spiegau a ita serbera e de ita fura fatu s’orriu, strexu mannu fatu de canna sperrara, intreciara, chi serbera po alogai su trigu e su lori “mannu a coment’e un orriu”, nau de cosa simbili; su trigu est siguru candu est incungiau in s’orriu po nai de cosa chi si tenera in pagu siguresa. Orriu perou est sa boxi de su molenti puru, “orriu de su molenti no intrara in xelu”, su chi narara unu de scarsa considerazioni; “arregordarindi de no ti girai candu intendisi un orriu”, cunsilu po is piciochedus po dusu smaliziai. Sempri Pietru Mura e Baingiu Figoni anti arregorau su mulinargiu, di donasta unu sacu de trigu e ti torrara unu sacu oguali giai moliu, anti chistionau de sa decuma, fura sa de dexi una parti de totu is intraras siara de su bestiamini che de su trabalu de sa terra, pagamentas chi pretendenta is feudatarius o sa cresia, ma – bortasa mera – tot’e is dusu. Decuma tenera su significau de surra puru, una minaccia: «ge ti dongu deu sa decuma». Mi pariri ca sa serara est praxia, is atrus cunfrimanta, comenti capitara in is arrexionarasa nostas mancai ogni unu apara chistionau su sardu de bidda sua si seusu cumprendiusu a pai.
Brai Picciau de Pauli ari arregorau a comenti fura sa domu de su iaiu, abui est nasciu issu, ari fatu unu bellu contu e d’ ari scritu puru, “A chie totu ndhe cheret ischire de prus” depiri sceti sighiri a ligi “Sa domu’e aiaiu” ca nu est tempus perdiu, agiurara a arregorai cosas chi fustusu scaresciendisì, e no capitara bortasa mera. de pori ligi unu contu precisu e beni scritu puru.

Salurus a totus.
Pieru Pinna

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.