Su foghiteddu po sa Limba sarda, acciungendi fattu fattu arrogusu de linna

Mannigos de memoria a su Circulu sardu de Biella – S’italianu furiara obbligatoriu in iscola – si s’intendenta fueddendi in sardu si ponenta dusu in italianu.

bestimentas sardas
Bestimentas sardas, immagine di Ivana Mancosu, Pro Loco di Siliqua

Fairi prasceri a si torrai agattai in paricisi po fueddai (faeddare, po cuntentare tottu sos limbazzos), in Limba sarda campidanesa e logudoresa amustuarasa po dasa imparare tottu ei duasa.
Eusu piagau sa prommissa de ciccai de tenni allutu su foghiteddu po su sardu, acciungendi fattu fattu arrogusu de linna; si chistionara de su chi si boliri comenti atrèssara, e si poriri sartai de unu argumentu a s’atru, su chi contara esti a fueddai in sardu, e immoi chistionausu.
Zelinu Pusceddu de Biddanoa Forru… “candu fudia pippiu pitiu, teniat unu cincu o sesi annus, nonnu mi ingoliara a su sartu e candu furiara ora de mi torrai a mandai a domu, zerriara a Paulina, su cani, da cumandara: “bai, accumpangianci su pippiu a domu”. Partestusu, Paulina ainantis e deu infattu finzasa a domu; bessiara nonna a mi arrigoli e narara a su cani de torrai anche su meri, e torraiara a furriai”.
Pigara sa paraula Cesare De Sotgiu … s’ammentara ca in sa scola elementari tenianta dusu maistus, unu fera sa traduzioni de su sardu a s’italianu (ai cussus tempus, meras s’italianu no du cumprendestusu), po du fai intrai in conca mellusu e impressi a “memorizzare”, nanta in italianu, fadianta esempiusu: «Sa “o” in italianu este cun s'”h” candu boliri nai: “uggere” (sorreggere), “tènnere” (tenère), “hada” (avere)».
E Battista Saju, su Presidenti nostru de su Circulu, acciungidi nendi chi issu puru hari imparadu beni s’Italianu dae su sardu. No si esti mai iscaresciu de sa “raccomandazione” de su maistu suu chi ddari imparau custa regula semplice e pretziosa po evitai de cunfundi sa “e” congiuntzione de sa “è” de su verbu (essere): «candu in sardu este “est” in italianu esti sempri accentadu».
Paridi chi appara funzionau in totus is dusu, si dopu prus de cinquanta e sessanta annus s’arregoranta ancora.
Deu, su traduttori in iscola non dapu conottu poita is elementaris da s’apu fattasa a Carbonia; in cittari s’italianu du fueddastus; toccara a tennere a sa mente ca in Carbonia in is annos chimbanta di furara una immigratzione manna de su Meridione de sa Penisola Italiana ma puru de su Nord; arribanta po trabballai in is minas.
S’Italianu fura obbligatoriu; in iscola si s’intendenta fueddendi in sardu si ponenta dusu in italianu.
Is insegnantis su imprusu funta continentalis, custu po nai ca si su sardu si chistionara pagu calincuna arrexioni ci aressi de siguru.
Dopu unu giru de papassinos e de binu sardu, Gavinu Pecorini narara ca ari imparau a fai su mulciu a picioccheddu pitiu a intrecciai sa folla de sa prama e de cussa fenta corrias, funisi e odriangus po is cuaddus e is boisi.
S’atara borta Biagiu Picciau de Pauli, bibliotecariu e maistu de su gruppu de cantu de pregadorias in sardu de su Circulu de Biella, si hari fueddau de comenti si traballàra sa bingia una borta, oi sighiri chistionendi de “sa binnenna”.
Si cunsilu de du liggi poita esti nu praxeri e cun Biagiu s’imparara puru.
Deu si saluru imou cun praxeri e bosatrus sighei a liggi.

Pieru Pinna

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.