Su Nuraghe, incontri in Limba, “Ischire limbazos est sabidorìa”

Martedì 27 settembre, “mannigos de memoria” – appuntamento alle ore 21 a Su Nuraghe di Biella – incontri mensili in “Limba” a cura di Piero Pinna – Is dicius di Brai Picciau

Traccas
Traccas a Sant'Efis de Casteddu.

Totus eis biu chi in totus is calendarius chi su Circulu hat prubicau ci funt iscritus is dicius ma ita funt is dicius? Faint parti de su connotu de su populu e ddus imperaus po cumprendi mellus su pensamentu chi oleus esprimi. A bortas funt avisus po chini tenit pagu esperientzia, po ddus amonestai a manera chi non arruant in isballiu; funt unu maistru de su connotu, po su presenti e po su tempus chi at a benni. Nosu, in su chistionai de donnia dì no s’ind’acataus ma, fatu fatu, unu diciu ndi bessit a pillu.
Su fueddu “diciu” chi si narat in Campidanu, in atrus logus ddu nant “ditzu”, “ditzi”, “titzu”, ma in Gallura ddi nant “proveggiu”. S’iscritori tedescu Wagner narat chi dependit de s’ispanniolu “dicho” ma Franciscu Alziator ddu collegat a su connotu prus antigu: su latinu “dictum“.
No penseis chi custu sutzedat sceti in Sardinnia. Totu su mundu tenit is dicius: medas ddus agatausus ogualis in atrus chistionais; sarvu is moralis, chi nant de su fai onestu et justu, chi pertocant is bonus printzipius; cussus funt cumunus in donnia lingua.
S’iscritori mannu Nicolau Tommaseo narat chi is dicius, beni scioberaus e beni cumpostus iant a fromai unu liburu de ponni justu apustis de sa Bibbia poita issus a su paris de sa Bibbia funt su linguatzu de is mannus nostrus chi de ingenneratzioni in ingenneratzioni est arribau fintzas a nosu.
Chi circaus in su ditzionariu su fueddu diciu o ditzu agataus: “zenia de sentessia, de leze o cumandamentu chi sa zente ndh’at bogadu dae s’isperientzia de sa vida e chi ammentat coment’e regula de su faghere, de sa costuma e de sabiesa“.
Is dicius, adduncas, iant depi essiri meditaus de totus e no sceti naus po nai.
Santu Girolamu, bìviu in is primus seculus de su Cristianesimu, arrecumandàt a Leta, mulleri de Albinu, Consulu arromanu di educai sa filla Paula in is dicius fintzas de sa pitzinnia.
In Sardinnia hant iscritu librus medas a pitzus de is dicius: su prus nomenau est su libru de su canonigu Giuanni Spanu chi in su 1852 scriendi su vocabulariu Sardu-itallianu, cumenti acciunta, iat postu un’arregorta de dicius ma sigumenti ndi fut bessia una cosa troppu grussa, in su 1871 ddus hat prubricaus a parti in d’unu libru de prus de 400 paginas. Prus acanta a nosu agataus Sarbadori Loi in su 1972 e Larentzu Espa in su 1981 chi hant iscritu librus de dicius. Prus acanta ancora, su Caronellu Lucianu Sechi de Magomadas chi hat iscritu s’innu Dimonios e chi eus tentu a istrangiu custas dis passadas, po sa festa sarda, in su 2004 hat prubricau unu libru, “Raighinas”, cun is dicius de sa Planarza e intzandus, chini ndi bolit isciri de prus non depit fai atru che benni in bibrioteca a ddus pigai e a ddus liggi. E arregordai ca “Narat beni su diciu”, e cumenti nanta a Gavoi: “Galu b’hat tempus a connoscher su mundu e is italianus: “Non è mai troppo tardi ” po imparai calencuna cosa.

Brai

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.