Incontri in Limba sarda a Biella, una domu a soddu a soddu

Martedì 30 dicembre, ore 21 – laboratorio linguistico,”atobios”, incontri mensili in limba mama/lingua madre a Su Nuraghe di Biella – tutti possono partecipare, anche chi non è o non parla sardo ma conosce ed usa la lingua materna anche diversa dal sardo.

Pauli/Monserrato, 1933, famiglia Piciau
Pauli/Monserrato, 1933, famiglia Piciau.

Mancànt dexi minutus a su mesunoti de su dexannoi de austu de s’annu millinoixentusbint’otu candu sennora Vitoria, sa levadora, boghendimìnti a sa luxi, m’at donau una nadiada e deu apu arrespustu cu nd’unu sbeliu e mamai de su letu at nau: “custu fillu at essiri unu bonu cantadori”. A babai, intrau a mi biri, sa levadora at domandau: “Ee ita nomini ddi poneis? Teresa hat ditzidiu ca s’at a tzerriai Brai”, at arrespustu. Seu nasciu in domu de aiaiu, in pratz’e Cresia, primu fillu de Noratu Picciau e de Teresa Maxia, de bintises annus s’unu e binticuatru s’atra. Aiaia fiat Annuntzia Spiga e aiaiu fiat connotu cumenti Pepineddu ‘e Purissima po ddu distinghìri, cun s’allomingiu, de is atrus Pepineddus Picciau chi in cussu tempus biviant in Pauli: Pepinu ‘e Mucunieddu, Pepinu ‘e Giarrosu e atrus.
Aiaiu fiat fillu de Luigi (1835) e nebodi de Efisiu (1802). Fintzas a chi si fessit pesau sa domu in pratz’e Cresia, po si coiai cun Annuntzia, biviat, impari a totu s’aredeu de is Picciaus, in bia Detori, una bia pitica ancà biviat puru s’aredeu de is Maxias, duncas, babai e mamai si connosciant de piticheddus. Non si spanteis po totu custas datas, ma is Picciaus in Pauli, e seus una truma, beneus de atesu; su primu chi seus arrennescius a agatai est Juan Antoni nasciu in su 1584, fillu de Antoni e Antioga Idda.
Mamai, no fiat cuntenta de bivi cun i sorgus e dopu unu pagu at cumbintu a babai de si cambiai a domus de affitu. Si seus cambiaus a una domu de Marieta Tzuddas in bia Nerva, casi affaci de s’ofitziu de is guardias municipalis.
Mi seu scaresciu de nai ca babai fiat sa guardia municipali, in Casteddu perou. Aiaiu Pepineddu fiat su missu de su comunu de Pauli, comunu chi non teniat prus sindigu e cunsillu cumunali poita unus cantu mesis prima de su nascimentu miu, Casteddu, cun sa Lei fascista po s’amanniamentu de is tzitadis si ndi fiat imposessau lassendi perou is ofitzius cun totu is fainas. Totu is biddas a costau: Pirri, Pauli, Ceraxus, Cuatuciu e Su Masu funt resurtadas apenditzius de Casteddu.
Aiaiu connosciat, unu po unu is Paulesus e tengu arregordu de is carabineris, setzius in coxina ananti ‘e sa zimminera benius a domandai iscedas de calincunu.
In su mentris fiat nascia sorri mia e po unu pagheddu ‘e tempus si seus cambiaus a una domu pagu atesu: a domu de Antoni Marras, affaci de su mercau; una domu cun d’una pratza longa e in aviada po arribai a is aposentus e chi teniat un’essida puru a s’arruga de a palas, arruga chi andat a istupai a faci de sa primu domu. Perou, su disigiu fiat de si pesai una domu e, a soddu a soddu, iant acabidau su ‘inai e comporau unu territoriu. Po podi pesai domu ci oliat dinai e sa sola manera fiat de arrisparmiai is afitus. Mamai s’est depia acunnotai e seus torraus a bivi a domu de aiaiu, in pratz ‘e Cresia. Is fundamentas de sa domu noa, de bellu calcari biancu, fiant stetias ghetadas: una pratza chi depiat diventai giardinu, ananti e poi, sa domu, moderna, divressa de totu is chi connoscemu: unu passaritzu a su cali bogant, a una parti e a s’atra, is aposentuse e a sa fini, una porta po bessiri a sa pratza de apalas, prus manna de sa di ananti. In pratzta de aiaiu fiat totu unu manixu: unu muntoni de terra bona po ladini, portada cun su carretoneddu a burricu, de Terra ‘e Telua, de impastai cun sa palla e dopu essi apatigada beni beni cun is peis e fata pasiai, imperada po preni su sestu, crachendi beni e allisendi. Su ladini, totu beni arringherau incumentzat a isciutai. Prus agoa su ladini mesu sciutu, strantaxiau po sciutai mellus. Su fradi de mamai, chi fiat su picaperderi, a distempus, fiat i blochetus de cimentu: prenus, mesu e de contonada. Femus totus pretzetaus, dogniunu po su chi podiat fai e sa domu noa cumentzat a pigai fromma. Sa sighida a su mesi ch’intrat.

Brai Piciau

1 commento

  1. Carissimi,
    la vostra è veramente una lingua STRAORDINARIA da tutelare!!!!!! peccato che per me sia poco comprensibile…ma mi fa sempre piacere ricevere questi scritti
    Cordialmente
    CRISTINA Vernizzi

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.