“Mese cun mese”, incontri mensili in Lingua sarda a Biella

Parlare in Lingua sarda a Biella – laboratorio linguistico – incontri mensili – prossimo appuntamento martedì 26 aprile, ore 21, partecipazione libera a tutti, anche per chi non è o non parla sardo ma conosce ed usa la lingua materna anche diversa dal sardo – coordina Biagio Picciau

rivista LogoSardignaCustu mesi s’atobiu dd’eus didicau a sa ligidura de sa Revista “LogoSardigna” chi, fatu fatu, prubicat s’argumentu de is nostrus Atobius e de custu ndi seus prexaus meda. Custa revista, bella meda, cumenti a su tetitulu ponit: “Mese cun mese in limba sarda” e tenit sedi in Tatari. Est unu periodicu chi bessit donnia mesi a caratiri scientificu de lingua e curtura de sa Sardigna asuba sa ghia de Bertulu, (chi in campidanesu naraus Batumeu) Porcheddu, connoscidori mannu de sa lingua sarda, nasciu a Ossi, laureau in s’Universidadi de is Istudius de Tatari, ispetzializau in “Istudius Sardus” in s’Universidadi de Casteddu e de Informadori de “Lingua e curtura sarda” in cussa de Tatari. In su 2013, fendi parti de s'”Osservatoriu Arregionali po sa Lingua Sarda”, at insinnau in s’Universidadi de Casteddu.
Eus ligiu un’articulu chi at iscritu: “Dae ue benit su numene de “Barisone” – Etimologia e istoria de unos cantos soberanos sardos”. Su nomini Barisone benit de atesu meda: funt istetius is Longobardus, populatzioni germanica chi, de su seculu V a su VI, manu manu fiant calaus in sa penisula italliana fendisindi meris e ponendi sa capitali insoru a Pavia. Su primu urrei fiat istetiu Rotari chi in su mesi de Santu Andria de s’annu 643 iat impostu su primu codighi iscritu de is leis longobardas. Is longobardus teniant unu fueddu, Baro-gild, po inditai unu serbidori de s’istadu a pagamentu, unu baroni, baro, chi asigiat su pretziu, gild, po is dillitus de is malufaidoris.
Sa furriadura de su fueddu longobardu a su latinu fut Barigildus sempri po inditai un’omini liberu chi asistiat s’istadu in s’amministratzioni de sa giustitzia. In Toscana si mudat in Bargello po inditai siat sa persona e sia sa domu o presoni chi cussu fiat a gordianu. In campidanesu teneus su fueddu Barricellu: is barricellus funt is guardias de su sartu chi faint sa guardia, in cambiu de unu tanti, a segunda de sa mannaria de sa prutzioni, siat laori, trigu, axina o otulitzia.
Cun su tempus su fueddu barigildus s’est mudau, a segunda de su logu, in barison, barixon, barisone e est benniu fintzas sangunau. In Padua agataus giai in su 1250 unu Barixon ma in su “Teatru araldicu” curadu de Tettoni e Salamini cumparint diversos Barison in unas cantus partis de s’Italia de susu.
Ma cumenti est lompiu in Sardigna? Podit essi chi sia benniu de Genova chi teniat raportus cumertzialis e politicus cun su Giudicau de Turris giai de su 1015. Su primu Barisone chi hat pigau su titulu de unu rennu sardu est stetiu Torchitoriu Barisone de Lacon Gunale, Giuigi de su Rennu de Arborea de su 1038 a su 1060 e Giuigi de su Rennu de Turres de su 1038 a su 1070 pighendindi su logu a Gonariu Comita de Lacon-Gunale. Su segundu fut Barisone de Turres, Giuigi de su Rennu de Logudoro. Barisone II de Arborea o mellus Barisone I de Lacon Serra fut istau Giuigi de su 1146 a su 1186, certau meda po su chi fadiat. Iat repudiau sa prima mulleri, Pellegrina de Lacon e si fiat torrau a coiai cun Agalbursa de Cervera sorri de Arremundu Berengariu IV, conti Barcellona sinnendi aici s’incumentzu de s’intrada catalana in s’Isula nostra. Un’atru fut Barisone Torchitoriu IV chi in su 1214 fiat istetiu obrigau a si fuiri, impari cun sa mulleri, lassendi su cucuru fortificau de Casteddu, chi issu e totu iat pesau, persighius de su Giuigi de Gaddura, amigu de is Pisanus.
Cun su tempus, su nomini de Barisone est sparessiu de su totu, manu manu chi avantzanta is Catalanus cun s’intrada de is nominis de origini Ispanniola.
A sa fini, a sinnalai cantu custa revista tenit interessu po sa fida de su Circulu eus cumentau su scritu de sa pagina 26 de Greta Cogotti. Greta, Cunsillera comunali de Biella e sotzia de su Circulu at fatu sa presentada de su documentariu “Barumini” de su regista casteddaiu Davide Mocci chi in 20 minutos arrennescit a contai seti milla annus de istoria, in dd’unu de is Atobius chi “Su Nuraghe” fait mesi po mesi. Cun fueddus lestrus e pretzisus s’at imparau a connosci mellus custas operas megaliticas, intre is prus mannas de Europa chi tistimoniant is connoscentzias iscientificas e de geografia astronomica in poderi de is Sardus antigus.
Barumini, unu de prus de settimilla nuraghes chi contat sa Sardinnia, chi is populus de su mari Tirrenu connosciant is sardus cumenti “su populu de is turris” chi cun is manufatus ciclopicus insoru isfidant su tempus e su mudimini insurdanti de is librus de istoria chi pagu e nudda narant de custa tziviltadi chi est nascia prima de atras chi prenint is librus e totu.

Brai Piciau

Nell’immagine: copertina della rivista LogoSardigna, numero di gennaio 2016

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.