Sa Bingia

vendemmiaOi bollu chistionai de su traballu de sa bingia comenti d’apu connotu deu.
Aiaiu teniat bingias ma, po ddas traballai pigada hominis a giornada. Babai (nasciu in su 1902), a poi de sa guerra iat dizidiu de ponni a bingia una prutzionedda chi tenemus in s’atu ‘e Su Masu. A pagu a pagu ci dd’eus fata traballendi a distempus issu e deu.
Pauli, bidda mia, impari a Pirri, Ceraxus, Sestu e Su Masu fiat totu una bingia. Pauli a is primus annus de su Noixentus, possidiat 1.100 etarus de terrenu e ndi traballada 980 de is calis 618 fiant postus a bingia.
Su traballu ‘e sa bingia cumentzada cun s’oberri fossu: a picu e pala apposita po su fossu, si fiant, cantu fiat longa sa pruzionit, is fossus; dus prammus bonus de ampraria e artaria a ottu pramus (dus metrus), s’unu de s’atru. In atongiu si prantat sa petia, quatru prammus s’una de s’atra e si tudat su fossu.
Aprima imperanta sa petia sarda ma apoi, po crupa de sa fillossera s’esti imperau sceti petia americana chi perou candu iat pigau, ddi naramus prantaxa, tocada a dd’innestai. Is innestadoris paulesus fiant connotus e circaus in totu sa Sardigna.

In is bingias giai fatas, a Sant’Andria si segat sa carriadroxa chi iat portau su frutu, si marrada e si scratzada, ponendi sa terra in sa pratza, in mesu de su juali. Candu sa bingia fiat manna si fiat unu srucu a dogna parti de is fundus cun s’aradu de linna. Tra mes’ ‘e Idas e Friaxu si fiat sa pudera: Si ndi segada totu sa linna lassendi sceti unu o dus pudonis e una carriadroxa chi s’atrotoxada cun sa pitroxa stichia in terra.
Chi sa bingia fiat becia si lichidiat su fundu seghendindi cun su sarroni sa linna sicadina, is cotzinas. Fintzas a sa fine de s’Ottighentos, sa pudera si fiat cun sa pudatza ma a pagu a pagu anti incumentzau a imperai is ferrus de pudai. Fini a sa pudera s’acapiat totu a sessini o arrafia. Is feminas andanta a boddiri su sarmentu chi, fatu a fascineddas, portadas a domu, beniant apilladas in s’umbragu e serbiant po fai fogu in sa ziminera e po scardigiai su forru.
Tra Maju e Lampadas si andada a ispitzai sa crescìna tropu abundanti e si fiant dus o tres arongius e si cresciat erba meda (cadoni, cardu mulentinu, cardu santu), si marrada po ndi dd’ogai.
Candu incumentzada a essiri in frori, si fiada sa tzurfurera, una o duas bortas, cun su tzurfuradori a manu o cun sa machineta e una o prus bortas si fiada su lichidu de sorfatu de arramini candu is gurdonis fiant a pibioni fatu cun is machinetas apositas preghendi a Deus e a Santus chi fintzas a sa binnenna no sutzedessit nisciunu dannu.
Arribada s’istadi fiad ora de si preparai po s’arregorta: si apranada sa terra de is pratzas e si spampinada: si ndi segada su pampini chi cuada is gurdonis de manera chi fessint beni faci a soli.
De sa binnenna e de is traballus in magasinu ndeus a chistionai un’artra borta.

Biella, su 23 de martu 2010

Brai Picciau

In sa fotografia: “Axina cotta e crua da tengu in d’unu prattu, de sa bellesa tua ‘ndi facciu nu ritrattu” – Associazione L.A.A.N. – Gruppo Folk Sant’Elia, Nuxis.

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.