Su iscultzoni sardu, tarasca/basilisco italicu, criau de ous de caboni

Martedì 28 aprile, ore 21 – incontro in “limba mama”, lingua madre a Su Nuraghe di Biella – laboratorio linguistico libero a tutti anche a chi non è o non parla sardo ma conosce ed usa la lingua materna anche diversa dal sardo.

Iscultzoni sardu, Basilisco/tarasca italiana
Iscultzoni sardu, Basilisco/tarasca italiana, incatenato da Santa Marta, presente nel portone della chiesa di Valso a lei dedicata (Verbano Cusio Ossola).
Su mesi passau eus fatu s’atobiu de martu po is Mannigos de memoria, eus arrexonau de paristorias, su contu de su iscultzoni, la tarasca o basilisco, animale fantastico presente anche nei racconti italiani ed europei, sovente associati alla vita dei santi…
Millu! Ecco il racconto…
In Sinnia prubicant unu gioronali in su Web cun su titulu de “Sinnai notizie- Aiò a liggi” chi cunsillu a chini manixat su computer. Est fatu beni meda e s’imparant cosas medas. Cida passada apu agatau custa paristoria e m’est bennia sa gana de si dda contai aici paris paris cumenti dd’apu ligia deu e seu cumbintu ca is amigus de Sinnia ant’essi prexaus.Su iscultzoni est una de is prus timias de is bestias chi prenint is paristorias de sa Sardignia. Sa figura cosa sua assimbillat meda a su “basilisco” o sa “tarasca” chi agataus in is contus de su medioevu e, po medas, assimbillat a una calixeta manna manna, ma atrus nant siat comenti unu caboni cun sa coa de caloru, perou, cali si siat sa forma cosa sua, su Iscultzoni est timiu poita feti a ddu castiai in is ogus, cali si siat cristianu morit in su momentu. Sa traditzioni populari bolit chi su ìscultzoni siat de mala natura, chi nàsciat de ous criaus de cabonis e frucius de arranas e ca su sanguni cosa sua siat bonu po sanai donnia brusceria.Sa paristoria bolit chi Santu Dominigu siat istetiu bonu a ndi domai unu e, po custu motivu, in sa cresia a issu dedicada in Casteddu, in is culunnas est rapresentau su iscultzoni. Nant chi nci siat una manera feti de binci su iscultzoni, cussa de ddu affrontai ponendusi unu sprigu in faci, aici chi su iscultzoni, biat is ogus cosa sua etotu e morit po manu sua. Nant puru ca chi unu siat maladiu de ischirru, no currat perunu perigulu ca poita su iscultzoni timit a bentu su schirru.Si contat ca su logu aundi massimamenti est istetiu biu s’iscultzoni est su “Garropu de Baunei”. Nàrat sa paristoria ca s’iscurtzoni fit fendu dannus mannus in sa populatzioni de Baunei e ca Santu Perdu, moviu a piedadi, fit calau in sa terra, iat pigau unu sprigu e cun su sprigu iat coglionau su iscurtzoni su cali, po no biri is ogus cosa sua, si fit girau e ca Santu Perdu, dh’aiat pigau a sa coa e dd’ iat scutu a terra a forti chi sa terra si fit oberta in d-una fossa aici manna chi oi est connota comenti “su Garropu de Santu Perdu” Sa cosa chi fait curiosidadi est ca custas paristorias sun connotas prus de is istrangius che de nos Sardus, pentzai bos aterus ca in su numuru 80 de sa pubbricatzioni “Martin Mystere” agataus s’attori de sa pubbricatzioni chi certat cun s’iscurtzoni in sa terra de Baunei, ancora, in d-unu numuru de “Topolino” de su 1998 s’archeolugu “Indiana Pipps” cumbatit in d-unu logu tzerriau Goggorroppu contras a s’iscultzoni. Custu bolit nai ca sa paristoria de sa terra cosa nostra est connota foras de innoi ma no innoi. A dognia manera, lassendi a perdi is paristorias e is contus de forredha, sa beridadi est ca, pagu tempu fait, istudiosus de s’universidadi de Pavia, ant agatau in “Torre del Porticciolo” (S’Alighera) is arrestus de una specie de calixeta, manna manna, becia a giru de 270 milionis de annus. Custu est su primu vertebrau “Paleozoicu” scrubetu in Italia e sunt is arrestus de una bestia longa a giru de cuatru metrus. Porit essi chi s’iscultzoni no siat feti cosa de paristoria?Cun su passai de su tempus, perou, sa figura de s’Iscultzoni est imperada po inditai personas de ispiritu malu e malaitas.

Brai Piciau

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.