Tzaracu e discenti de Maria Lai, pintora e picadora sarda nomenada

Martedì 30 Aprile 2013, ore 21, a Biella – sale di Su Nuraghe – “addopiu“, appuntamento mensile, laboratorio linguistico in “Limba“, la lingua materna – l’artista Maria Lai, scomparsa il 16 Aprile 2013 a Cardedu, ricordata a Biella attraverso “paginas iscarescias“, pagine dimenticate di Biagio Piciau – ingresso libero

Maria Lai
Maria Lai (1919-2013) - Fino al 27 aprile 2013, Tracce di un Dio distratto - Maria Lai in mostra a Milano, Nuova Galleria Morone - via Nerino, 3 - Info: 02 72001994.

Pensendi pensendi t’acatas ca medas cosas de sa fida tua dd’as asi scarescias e ti ‘enint in conca mancai candu ses pensendi a atras cosas. A mei est sutzediu puru custa borta. Apu arregordau atrus momentus chi no emu nau, contendi is traballus de una vida. S’intzimia esti stetia candu apu ligiu in s’ Unioni Sarda ca fiat morta Maria Lai, duas pagina interas dedicadas a cussa grandu maista pintora e picadora nomenada in Sardinnia e in totu Italia po is traballus suus. De siguru calencunu d’adessiri intendia arremonai. In giovunesa seu istetiu tzaracu e discenti suu.
Babai, guardia munitzipali, fiat servitziu in su mercau de Casteddu e iat fatu cunfiantza cun d’una picioca chi andat a fai ispesa. Chistionendi chistionendi candu at iscipiu ca fiat una pintora dd’iat contada ca deu puru pastissamu cun is pinzellus, e issa dd’iat fatu s’avantzada de mi pigai po tzeracu. Sa cosa m’est praxia meda e apu incumentzau a andai donnia di a sa butega sua chi fiat casi affaci de su Cramu. Fiat nàscia a Ulassai in su 1919, 9 annus prima de mei. Pesada in domu de is tzius, dopu is iscola mannas fatas in Casteddu, est andàda a Roma e s’est diplomada in su Liceu Artisticu e mancai tenghessit bonus maistus su speddiu de sa terra sua dd’at fata torrai a Casteddu in su 1946. Mi contada sempri de su viaggiu arriscosu chi iat fatu de Napoli a Casteddu cun d’unu barconi.
Su traballu mi praxiat meda: sa faina printzipali fiat de tenni sempri umbida sa terr’e tuvula, chi issa traballada cun is manus e cun atras ainixeddas, carraxendiddas cun tzapulus beni schustus de manera chi abarressint sempri friscus. Perou di arti si bivit pagu e intzandus, po guadangiai femus istatueddas de santus. Su traballu miu fiat de aprontai s’impastu spissu de inghischu chi serbiat siat po fai is fromas, siat is istatueddas e totu, chi femus a iscarada. Carreras de Santu Franciscu, Fra Nassiu, Sant’Efis e atrus santus e candu fiant ischutus si depiant pintai: intzandus, deu puru toccamu de pinzellu e coloris.
E poi ci fiant is traballus mannus: istatuas e bustus e deu castiamu e imparamu a traballai sa terr’e tuvula. Donnia merì, comenti apu nau, imbussamu is traballus cun is tzapulu ischustus, prontus po s’incras. Unu traballu prus mannu est istetiu s’amanitzamentu po unu grupu intitulau “Posto di blocco”, a mannaria di omini chi deu perou no apu biu fatu. Su traballu sighiat ma issa narat sempri de si cambiai un’atra borta a Roma cun butega e totu e deu aintru. Ma, candu nd’apu chistionau in domu mammai hat postu subitu perda in buch’e arroda. Deu giovoneddu de dexasett’annus cun dd’ua picioca, mancai fessit unu pagu prus manna, solus a Roma? Non si ndi chistionat nemancu, antzis di oi a innantis abarras in domu, fiat istetia sa sententza. Apu scipiu apoi ca in su 1954 est torrada a Roma Aici est acabada s’aventura artistiga, ma po pagu tempus.
Atra pagina. Torraus de su sfollamentu emus agatau sa tzitadi sderruta: medas domus fiant torradas a muntonis de terra, perda e teulaciu, su famini a brutz’e pei e non ci fiant ni butegas ni dinai po comporai e, is butegheris, issus puru fetus de sa guerra, in s’idea de s’alleputziri un’artra borta, bendiant a caru cussu pagu chi teniant. Su Comunu. po allebiai sa genti in cussa tribulia iat ditzidiu de aberri butegas chi si narant “di paragone” in manera de podi fai abaschai in pretzius, donendiddas a volontarius in totu su Comunu. Seu diventau butegheri de varechina. Su Comunu mi bendiat s’ “Ipoclorito di Sodio”, deu ddu depemu amesturai cun d’una stabilìa cantidadi di acua e femu sa varechina chi bendemu a mitadi de pretziu de is atrus e propriu po cussu, mancai sa genti benghessat a prucessioni a dda comporai, su guadangiu fiat pagheddu.
Arribada s’istadi e su tempus de sa srindia eus sbaratzau s’aposent’e prandi, chi teniat una fentana chi bogat a foras e su Comunu mi mandat camius de srindia chi bendemu a istracu baratu cun grandu prexu de sa genti. Ma su tempus de sa srindia est acabau. Perou sa cosa esta serbia a fai abaschai is pretzius de totu is cosas chi su Comunu iat ditzidiu de calmierai e sa carriera mia de butegheri s’est abarrada.
Un’atru traballu cumentzau e durau pagu est istetiu de fai scola de musica. Discentis ndi tenemu prus de calencunu ma a s’ora de pagai, fiat de prangi: a chini su babbu non iat acora cuberau sa cidada, a chini s’indi fiat scaresciu de domandai du ‘inai a sa mamma, una biga de iscusas. Ma sa prus bella est istetia candu una mamma s’est presentada e m’at pregontau: “Ma fillu miu est imparendi calincuna cosa? A mei mi parit ca no e intzandus no pagu nudda po debadas.”

Brai Piciau

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato.

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.